İstanbul, Birinci Dünya Savaşı'nın hemen ardından İtilaf Devletleri tarafından işgal edildi. Osmanlı İmparatorluğu'nun küllerinden modern Türkiye'nin doğuşunu müjdeleyen Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanı, aradan geçen dönemde kanlı bir savaş veren yerel direniş için bir zafer oldu.

Yeni Türkiye, etnik Türk milliyetçiliğine, devletin dinden ayrılmasına ve çeşitli Avrupa ülkelerinden doğrudan kabul edilen yasalara dayanan dönemin Avrupa ulus-devletleri modeli üzerine inşa edilecekti.

13 Kasım 1918'de başlayan yabancı işgali, Sultan Vahdettin veya VI. Mehmed'in saltanatına fiilen son verdi. İtilaf Devletleri'nin İstanbul'u ele geçirmesi ve fiilen şehirde hapsedilmesi, ulusal bir aşağılama olarak algılanmış ve direniş hareketine ve 1923'te Türkiye'nin ilk cumhurbaşkanı olacak olan lideri Mustafa Kemal'e psikolojik meşruiyet sağlamıştır. "Türklerin Babası" anlamına gelen Atatürk adını benimsemişti.

Yaklaşık beş yıl boyunca Müttefik işgaline karşı bir direniş hareketine öncülük etti. Sonunda, Müttefikler tarafından Yunanistan'a toprak vaadiyle Batı Türkiye'ye saldırma izni verilen Yunan ordusu ile Türk direniş savaşçıları arasında topyekûn bir savaşa dönüştü.

“Bir başkentin işgal edilmesi kesin bir yenilgi demektir… Ama (1. Dünya Savaşı'nda) mağlup ülkeler arasında kendi siyasi kültürünü ve rejimini belirleyebilen tek ülke Türkiye'dir.”

Kurallar, Türk subaylarının, rütbesi ne olursa olsun herhangi bir yabancı askeri selamlamakla yükümlü olduğunu, ancak karşılık olarak selamlanmalarının gerekmediğini söylüyordu. Ne kadar küçük bir şey ama bunun bir askerin psikolojisine ne yapacağını hayal edebiliyor musunuz?

Tarihçilere göre, İstanbul'daki işgal güçleri (İngilizler, Fransızlar ve İtalyanlar) arasındaki birlik eksikliği ve Müttefikler arası rekabet, Türk direnişini kolaylaştırdı, bazı ülkeler, örneğin İstanbul'dan kaçakçılığa izin vererek hareketi kolaylaştırdı.

İngilizler, iki kıtayı birbirine bağlayan şehrin Avrupa yakasında sıkı bir düzen uygularken, Asya yakasındaki Fransız ve İtalyan bölgeleri direnişçiler tarafından silah ve insan kaçırmak için kullanıldı.

Kaynak:
The Wall Street Journal, Güncelleme 31 Ekim 2018